Preventie
Niet alleen is onderhoud belangrijk om tanden en kiezen in een zo goed mogelijke staat te houden maar ook omdat de mond een belangrijke invloed heeft op de algehele gezondheid. Zo hebben ontstekingen van het tandvlees bijvoorbeeld een invloed op vroeg geboorte, hart en vaatziekten, diabetes, respiratoire (luchtweg) aandoeningen, auto-immuun afwijkingen en kanker.1–3
Ook hebben tanden en kiezen een invloed op de inname van voedsel, en daarmee een grote invloed op het kunnen opnemen van vitaminen, mineralen en bouwstenen om een gezond lichaam te hebben.
Naast alle gezondheidsaspecten speelt de esthetiek een rol.
Tanden vervullen een belangrijke rol in zelfvertrouwen, sociale interactie maar ook in het krijgen van een baan en partner. Als tandartsen wordt ons dit met name duidelijk bij de ingrijpende esthetische behandelingen die wij doen. Patiënten komen na een esthetische behandeling bij ons terug met de meest bijzondere verhalen.
Maar beter is het om te voorkomen dan te genezen! Vandaar ook veel aandacht van onze kant voor je mondhygiëne. Hieronder vindt je uitgebreide informatie over het reinigen en schoon houden van je gebit en tandvlees.
Plaque kleuring
Plaque is de oorzaak van zowel cariës als tandvleesproblemen. Plaque is een afzetting van onder andere bacteriën op je tanden. Deze laag willen we ten minste 1 tot 2 keer per dag helemaal weg halen om gaatjes en tandvleesproblemen te voorkomen.
Omdat plaque ook wit is, is dit lastig te zien. Maar er bestaat een mogelijkheid om plaque zichtbaar te maken. Het is een simpele methode: een kleurstof voor plaque welke je zelf bij de drogist kunt kopen.
In onze praktijk wordt ook een plaquekleuring gebruikt om de zichtbaarheid en bewustwording van achtergebleven plaque na poetsen te vergroten.
De patiënte op deze foto’s had haar tanden schoon gemaakt, maar zoals te zien zit er met name tussen de tanden en aan de tandvleesranden nog plaque die verwijderd moet worden.
Poetsen van tanden en tandvlees
Er zijn verschillende methoden om plaque weg te halen maar poetsen is de meest effectieve methode.4,5 Tanden poetsen kan met twee verschillende soorten borstels, een handtandenborstel of een elektrische tandenborstel. De elektrische tandenborstel heeft een voorsprong op het weg halen van plaque.4,5 Er bestaan twee verschillende soorten elektrische tandenborstels, een die roteert en een die sonisch vibreert. Hierin heeft de roterende een lichte voorkeur in het weghalen van plaque.4
Wij raden aan om de tanden twee keer per dag 2 minuten met tandpasta te poetsen. Een keer voor het slapen gaan en de andere keer in de ochtend, het liefste voor het eten of 30 minuten wachten na eten of drinken (zoet of zuur).
De tanden en kiezen hebben drie zijdes: buiten, boven en binnen. Zorg dan ook dat alle drie de zijden goed schoon worden gemaakt. Plaats de haren van de borstel richting het tandvlees zodat deze ook wordt gereinigd.
Handtandenborstel
Elektrische tandenborstel
Stokers (hout en plastic)
Tanden stoken doe je om de bacteriën te verwijderen die tussen de tanden blijven zitten. Dit geeft een significant betere plaque verwijdering dan alleen poetsen.6 Uitgebreid tandenstoken hoeft maar 1x per dag, liefste voor je naar bed gaat. De tandenstoker wordt gebruikt in smalle tussenruimten waar een rager niet past.
Een houten tandenstoker is vaak driehoekig van vorm met een lange en korte kant en kan daarom prima gebruikt worden op plaatsen waar iets meer ruimte tussen de tanden en kiezen zit. Wij raadden een houten of plastic stoker aan, hout is milieu bewuster.
- Maak de tandenstoker even nat onder de kraan of met speeksel zodat hij zacht wordt en zich flexibeler tussen je tanden vormt.
- Breng de punt van de tandenstoker voorzichtig met duim en wijsvinger tussen twee tanden of kiezen, met de kleine platte kant tegen het tandvlees aan.
- Wanneer de platte kant van de tandenstoker goed tegen jouw tandvleesrand aan ligt, schuif je de stoker tussen je tanden.
- Haal deze dan zo’n 5-10 keer heen en weer.
- De zijkanten van de tandenstoker reinigen je tanden.
Houten tandenstoker
Plastic tandenstoker
Wij raden patiënten af te stoken bij de bovenkant van de voortanden omdat hierdoor zwarte driehoekjes tussen de tanden kunnen ontstaan. Bij de voortanden zien wij liever dat je floss gebruikt.
Flossen
Flossen is het meest geschikt voor tanden en kiezen die dicht tegen elkaar aan staan. Flosdraad is namelijk dun genoeg om tussen je tanden en kiezen te passen. Ook raden wij floss aan bij de voortanden in de bovenkaak omdat bij het gebruik van ragers of stokers zwarte driehoekjes kunnen ontstaan. Gewaxt flossdraad werkt vaak het makkelijkste. Goed flossen is vaak wel lastig.
Tanden flossen: hoe werkt het?
- Neem een stukje flosdraad van ongeveer 40 cm en wikkel de uiteinden om je middelvingers.
- Houd de flosdraad gespannen tussen duim en wijsvinger en duw de draad tussen de tanden.
- Beweeg de flosdraad omhoog en naar beneden langs de tand alsof je de tand van de zijkant aan het oppoetsen bent .
- Gebruik bij iedere ruimte een schoon stukje van de flosdraad.
- Herhaal dit waar mogelijk bij alle tanden en kiezen.
Ragers
Ragers zijn ronde borsteltjes die geschikt zijn voor het reinigen tussen tanden waarbij de tussenruimte vrij groot is. Ragers zijn verkrijgbaar in verschillende maten en vormen. Het is van belang dat je de juiste breedte kiest om ervoor te zorgen dat haartjes de oppervlaktes goed raken. Pas op dat de metalen kern niet de tanden of tandvlees beschadigd! Een tandarts of mondhygiënist kan je helpen met het bepalen van de juiste grootte van de rager.
Tanden rageren: hoe werkt het?
- Houd een rager tussen duim en wijsvinger. Steun met je middelvinger op jouw kaak, zodat je kunt sturen.
- Steek de rager vanaf de buitenkant tussen je tanden of kiezen.
- Beweeg hem recht en vervolgens een beetje diagonaal heen en weer.
- Herhaal dit bij alle ruimtes tussen de kiezen (evt tanden).
Tong schrapen
Een normale tong is roze van kleur en kan een witte, dunne aanslag hebben op het ruwe gedeelte, bij de huig. De dikte van de aanslag kan variëren. Bij parodontitis, veranderingen in het voedingspatroon, een verminderde speekselproductie, medicijngebruik of onvoldoende mondhygiëne kan deze aanslag dikker worden, verkleuren en stinken.7 Er zijn meer dan 500 verschillende soorten bacteriën in tongaanslag aanwezig en slechts een paar daarvan zijn verantwoordelijk voor de stinkende adem. Zolang hun aantal gering blijft, is er niets aan de hand. Wanneer het evenwicht tussen deze tongmicroben verstoord is, krijgen stankproducerende bacteriën de overhand en ruik je uit je mond.
Een tongschraper is de meest effectieve manier om de tong van aanslag te ontdoen. Tongschrapers zijn te koop bij drogist en apotheek.
Hoe gebruik je een tongschraper?
- Reinig de tong 1-2 keer per dag
- Steek de tong zo ver mogelijk uit de mond.
- Plaats de tongreiniger zo ver mogelijk naar het achterste tonggedeelte
- Oefen lichte druk uit op de tong en trek de tongschraper langzaam naar voren in de mond (Tongreinigen hoeft niet hard, dit voorkomt een tongbeschadiging).
- Maak de reiniger schoon onder stromend water
- Herhaal dit 3-4 keer
- Reinig en droog de schraper goed
Referenties
- Jain P, Hassan N, Khatoon K, et al. Periodontitis and systemic disorder—an overview of relation and novel treatment modalities. Pharmaceutics. 2021;13(8). doi:10.3390/pharmaceutics13081175
- Gare J, Kanoute A, Meda N, Viennot S, Bourgeois D, Carrouel F. Periodontal Conditions and Pathogens Associated with Pre-Eclampsia: A Scoping Review. Int J Environ Res Public Health. 2021;18(13). doi:10.3390/ijerph18137194
- Sanz M, Kornman K, Working group 3 of joint EFP/AAP workshop. Periodontitis and adverse pregnancy outcomes: consensus report of the Joint EFP/AAP Workshop on Periodontitis and Systemic Diseases. J Clin Periodontol. 2013;40 Suppl 14:S164-9. doi:10.1111/jcpe.12083
- Thomassen TMJA, Van der Weijden FA, Slot DE. The efficacy of powered toothbrushes :‐A Systematic Review and Network Meta‐Analysis‐. Int J Dent Hyg. 2021;20(1):3-17. doi:10.1111/idh.12563
- Wang P, Xu Y, Zhang J, et al. Comparison of the effectiveness between power toothbrushes and manual toothbrushes for oral health: a systematic review and meta-analysis. Acta Odontol Scand. 2020;78(4):265-274. doi:10.1080/00016357.2019.1697826
- Graziani F, Palazzolo A, Gennai S, et al. Interdental plaque reduction after use of different devices in young subjects with intact papilla: A randomized clinical trial. Int J Dent Hyg. 2018;16(3):389-396. doi:10.1111/idh.12318
- Seerangaiyan K, Jüch F, Winkel EG. Tongue coating: its characteristics and role in intra-oral halitosis and general health-a review. J Breath Res. 2018;12(3):034001. doi:10.1088/1752-7163/aaa3a1